Thil tha ti atan Krista Isuaah chuan siama awmin a ma kutchhuak kan ni si a,chu thil tha tih chu kan awmna turin Pathianin a buatsaih lawk a ni. Ephesi 2:10

Saturday 7 January 2012

VAIRENGTE - Lian tual tual... - Upa.C.R.Vanlalvena

      Mizoram hmar tawp reta awm Zoram buai khawkhawm hmunpui atana ruat Vairengte PVV hi tun thleng hian Assam nena kan ramri hi a la chiang thei lova. Kum 1966 khawkhawm hma khan he tlangdung hi Melveng awmna tlangdung a nih avangin mi tlemte chuan tuna Vairengte khua hi an luah a ni.Kum 1967 atangin tal tak tein ka tal ve ta a; tlangval thaza a reh lampang a ni tawh nain a khaw chhunga tlangval awm, entirnan - Tv.Zaihnuna te angte chu ka la cho deuh tho mai. Pemkhawm mihring nunze hrang hrangin a chiah hneh bawk a, a inti rinawm leh tawng pawr apiang thuin kan kal a ni deuh ber thin.
    A mi cheng hmasa ten buh an thar tam duh lem lova, mahse englai pawh hian an hlim a ni tih a tih theih. Phaizawl lamah buhfai a tam a, Bagha Bazar-ah bazar truck-in engkim, kan duhtawk chin chu a awm a; bazar kal hote hi fun te reuh te te leiin kan thusawp nulh mai mai a, kan innek thang huam huam mai a; chuti chung chuan Khasi-ho chuan motor chungah kuhva eichawp tur an chem lukawmin an la beng phel phek phek mai maw le. Khasi te nen kan ang thi huam reng mai a ni.
    Primary sikul pakhat a awm a; zirtirtu Pu Thandanga hovin tuna Education Rest House hmunah hian ngelnghet takin a awm a. An khaw hotu - Pu Chhawna, Upa Vana, Upa Sanga, Pu Zahnuna, Upa Tluanga, Pu Vawmthianga, Pu R.Thanseia, Pu C.Khama, Pu Lawma, Pu Laihnuna te ho khan hmathlir ropui tak Middle Sikul leh High Sikul hial duhna lo han nei pha-a maw le. Tumbu, hruizik, chakai leh chakawk zuara TMB um liam mai mai emaw kan tih laiin sikulte leh khawtlang hruaitu tur leh Kohhran hruaitu tur thlenga midang belhchhahtu tur itna nasa tak an nei a; an hruaitute rilru sukthlek a sang ru riau a ni.
    Hetiang dinhmun rual awh na taka an awm lai hian an tana malsawmna ni hmiang, ram buai kian fel hma hmain sawrkarah Middle English School hawn an dil ta. Pu Sangliana, Inspector of Schools chu ngam tak maiin an lo bia a, “Sikul min pe la, min pek pawhin zirtirtu Kohhran mi tak tak min pe ang che,” an ti a. Tichuan Grouping khuaah chuan sikul din a phalsak ta a, an han lawm em em khawp a. Pu Chhawna lawm lutuk chuan a kut vei lam a lu chungah ban kualin a beng ding lam chu a chhoh hiah a, tep chak chak chungin, “Kan va...lawm...em!,” a ti a. Duhsakna ropui tak changin Middle English School dinin zirtirtu pawh - Pu Tlanghmingthanga, Pu J.Lalhmachhuana(HM), Pu Ngurthanmawia Sailo, Pi HB.Laltlanliani te hmun hran hran atanga kal khawm an han thawkho ta a; an duh leh beisei ang tak pawh an nih hmel hle. Kohhran kalphungte a thenin an siam zel laiin a thenin khawtlang siam thatna lam an thawk chak hle bawk a. Zirtirtu fel tak tak dang an lo thawh zel avangin khaw lian tual tual a lo ni ta a ni. Pu Rochhuma te, Pu Mawia (Denga pa) te, Pu HK.Thangluaia leh Pu HK Hmingthanga te hoin YMA an lo din ve tek tek pawh vung zawka kalpui a lo ni ta zel a. Khawkhawm atanga lo kal nula leh tlangval fel leh tlawmngai tak takte avangin Zoram khaw thang chak ber ni hial theia sawi a lo ni ta a ni. Primary Head Teacher leh M/S Headmaster tha tak tak neiin Pu Sangliana hun lai bawkin High School pawh sual a ni ve leh ta a. Hmalatu ngaite bakah awmtharte remruatpuinain chak taka hma lak a ni a. Vanneihthlak tak maiin Pu Zosiama Pachuau,M.A val chu ram buai avang bawka lo lut chu Vairengte-ah High School hawng turin an sawm thlu thei leh ta hlauh mai a; tichuan 1969-ah High School a lo ding ta a ni. Private High School tha tak kan sualthlu kha, M/S tha tak tak nen tunah phei chuan H.S.S kan nei ta. College neih thuai dan ngaihtuah tur.
    Kohhran lam a lo ngelnghet zel a, an biak in hlui ber 5”X5” ban, a bang dap, var iar iar tawhte chu sak that thuai a ni ta a. A chhuat Cement-a chhung vein a bang pawh feet phek thingphel a siam a lo ni ta a. Pu Chhunkhuma, mi chak leh Pu Zakiamlova, mi awm nem, mistiri duh tui tha  tak leh Pu Changdawla, mistiri chemtum ruai zui mai thin ten biak in an han sa chu kan chhuah nalh ve fu tho mai. Zoram Hmeichhe Inkhawmpui Lian te pawh kan thleng ve daih tawh a sin. Tunah biak in mawi tak a ding ta luah mai.
    Vairengte mi hmasate hi an fakawm em emna chu, Pathian thu an chhui peih a, an tuipha a, an sawi peih tlat a ni. Ka hriat ve chinah chuan Pathian thu sawiho leh fiamthua inkawmho hi a ni a, a haizin riau a ni. Inkhawm bangte hi biak in hnaihah kan lut khawm a, Pathian thu kan sawi zui loh vek leh bal chhum emaw chhang ban emaw ei pahin fiamthu thianghlim tak tak kan theh huk huk reng mai a, chhang ban helh mel awlh awlh khawpin kan nui mai. Zan inkhawm banah lah sai ram chhuah an pasaltha leh a zuitu dawihzep tak takten an han sawi a; saiin a’n phit darh a thing kung khata mi pahnih lawn, a lawn hmasa hlau kawthalo ek cheh, a hnuaia miin lo dawng, a chhuk dawn leh sai hlau tawh bawk si te kan nuihpui hem hem mai a. Saiin a phin darha Pu C.Khama dumah a tla, a chhuak thei tawh lo mangang chuan, “Tlan su, sai khawi a ni e,” a ti thla ngawt a, a rilru a chak ngawt mai. Ram buai lai Chite ram lama an tlanchhia, Pu Thangpuia,’Thanglamderha’ (Thuamliana pa) nupui ngahziate, raipuarin vau an hlawh nasatzia leh, Ianga duty ‘Sikh battalion-ho kal thute,’ han ngaihthlak chuan nuih hem hem a nuam ber e. Chutih lai chuan ram hmangaiha kut tuar nasa tak tak an awm a, nunna hial chante pawh an awm bawk a, fakawm tak an ni.
    Mikhual an thleng duh lo tia an sawite pawh hi a awm hmasate kha an indah hniam (Inferiority Complex) em em vang a lo ni tih hmuhchhuah a ni. An zinga awm a nawm em emna pawh an chapo lo, an inngaitlawm em em a, Pathian thu lamah chuan an ngampa viau si a ni. I duhtawk dawn mai ang.
    Kohhran Upa duhawm, nghet tak takte an awm zela, KTP leh Kohhran Hmeichhia tha takin a ding a, zaipawl a tha bawk a. Kohhran lam pawhin hma a sawn zel a, kohhran pawh a tam ve ta. Grouping tirha thlan lai tura Barigate-a feh tur kan indang thinte a reh a, thlan laih tum lova nula lo rim ta mai kan sawm chhuahte an chhuanawm ta hle mai. Nikhata thlan hnih laih a nih pawhin tlin takin, lumen ngaiah pawh tlin takin, khaihchhuah / chhawmchhuah ngaiah pawh tlin tak zelin, Games & Sports-ah pawh hma kan sawn zele. Hetih lai hian a khawchhung kal kawngte hi sawrkar hian siam chak deuh sela, Tennis Court nei thuai ila, Discilpine hrang hrangah Tournament emaw Participation lamah hma la chak zel ilang a va nuam sawt dawn em. Rel kawngin min kal ka hlen mah se, Highway-in min karcheh nasat tum mahse, sawrkar hriat thama hnathawh leh infiamna kawngah tan kan lak peih chuan hlamchhiah kan ni mai bik nang!.
    Hawh u, taimak i chhuah ang u; tichuan kan lian tual tual ang.



(Upa C.R.Vanlalvena hi Vairengte Pastor Bial KTP Leader hmasa ber niin, Branch ah pawh hruaitu term engemaw zat lo chelh tawh a ni bawk. Amah hi pa rilru zau leh kawm nuam tak a ni a, High School zirtirtu Pension niin tunah hian  Bangla Veng, Vairengte ah an chhungin an khawsa mek a ni.)

Share

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More